Excel niezmiennie od lat jest podstawowym narzędziem pracy analityka. Nawet obecnie trudno wyobrazić sobie codzienną pracę w tym obszarze bez Excela w tle. Rozwój szeroko rozumianego data-science powoduje jednak przeniesienie części zastosowań do innych narzędzi, które lepiej sobie z nimi radzą. Wcześniej dotyczyło to głównie aspektu przechowywania danych (bazy, hurtownie) czy ich przetwarzania (SQL, ETL). W związku z rozwojem trendu narzędzi do wizualnej analityki danych, również aspekt analizy i prezentacji danych ma swoje dedykowane narzędzia – czego najlepszym przykładem jest Tableau. Ten trend dostrzega również Microsoft, rozwijając od kilku lat swój flagowy produkt Power BI. Jak więc zapewnić harmonijną współpracę tych narzędzi? Postaram się odpowiedzieć w poniższym wpisie.
W lewym narożniku: Excel
Porównywanie Excela z Tableau to tak naprawdę porównywanie jabłek z gruszkami – niby jest to coś podobnego, ale jednak znacznie się różni. Excel to arkusz kalkulacyjny, który służy do wszelkiego rodzaju operacji i kalkulacji na danych tabelarycznych. Jest to program niezwykle elastyczny i dość łatwy do opanowania w podstawowych zastosowaniach. Świetnie nadaje się do codziennej pracy, spełniając rolę notatnika dla analityka. Jeżeli mamy potrzebę coś szybko policzyć, sprawdzić – Excel jest naszym przyjacielem. Problemy zaczynają się, kiedy chcemy zrobić z danymi coś więcej.
Po pierwsze, Excel ma ograniczenie w ilości przechowywanych danych – nie jest to jego przeznaczenie. Limit 1 miliona wierszy obecnie może nie być wystarczający w wielu zastosowaniach. Kolejnym ograniczeń jest performance. Przy większej ilości danych i kalkulacji, przeliczanie arkuszów może trwać bardzo długo. Jednak ten aspekt został już zaadresowany dość dawno poprzez rozwój baz i hurtowni danych, a Excel służył jako narzędzie do analiz i prezentacji danych.
Jednak i ten obszar okazał się nie być jego domeną. Rozwój świadomości w zakresie istotności wizualnej analityki danych doprowadził do rozwoju narzędzi business intelligence. Mają one za zadanie umożliwić przekształcenie danych w informację, a informację we wnioski i rekomendacje. I robią to znacznie skuteczniej niż Excel. Dlaczego? Ponieważ dokładnie w tym celu są zaprojektowane i rozwijane.
Podsumowując – Excel to narzędzie elastyczne, w którym możemy zawrzeć cały proces analityczny począwszy od źródła danych, poprzez ich modelowanie, następnie analizę i na końcu wizualną prezentację. Jednak każdy z elementów tego procesu możemy realizować w innym, dedykowanym narzędziu zbudowanym w tym celu. W ten sposób optymalizujemy cały proces i wyciągamy maksimum z dostępnych technologii. Zamykając wszystko w Excelu musimy iść na pewne dość istotne kompromisy – przykładowo jeśli chodzi o ilość danych, performance, możliwości wizualne. W każdym tym aspekcie Excel ma ograniczenia, stąd rozwój narzędzi dedykowanych tym obszarom.
W prawym narożniku: Tableau
Excel ma pewne mniejsze lub większe ograniczenia w zasadzie w każdym aspekcie procesu analitycznego. Nie inaczej jest w kwestii analityki biznesowej i wizualnej prezentacji danych. Excel jako arkusz kalkulacyjny nie został stworzony w celu tworzenia dashboardów analitycznych, chociaż z pewnością część użytkowników w ten sposób go wykorzystuje.
Tableau z drugiej strony dokładnie w tym celu zostało stworzone, na pierwszym planie stawiając wizualny aspekt analizy danych. Dzięki rozbudowanym możliwościom tym zakresie ułatwia analitykom i użytkownikom biznesowym eksplorację danych. W tym aspekcie bezsprzecznie Tableau jest lepszym narzędziem. Ograniczone możliwości Excela w tym zakresie potwierdził niejako sam Microsoft, rozwijając dedykowane narzędzie Power BI zamiast w tym kierunku rozwijać Excela.
Kolejną przewagą Tableau jest praca na dużych zbiorach danych. Nie mamy tu ograniczeń w postaci liczby wierszy jak w Excelu, a ilość możliwych połączeń danych jest niezwykle szeroka. Tableau korzysta też z własnego formatu danych (tzw. extractów hyper), co dodatkowo poprawia performance.
Kolejnym plusem jest możliwość dzielenia się dashboardami poprzez publikowanie ich na serwerze Tableau. Nie ma konieczności przesyłania plików między sobą. Mamy też pewność, że wszyscy mają dostęp do jednej wersji naszego dashboardu – jedna wersja prawdy. Daje nam to również możliwości nadzoru i kontroli dostępu, co w przypadku danych wrażliwych jest istotne.
Tableau ma też oczywiście swoje ograniczenia. Podobnie jak Excel, nie został stworzony dokładnie do transformacji danych. Stąd ma dość istotne ograniczenia w tym zakresie. Dostrzegło to również Tableau, rozwijając swój program ETL: Tableau Prep. Przy użycia Prepa, zyskujemy dużo szersze możliwości modelowania danych, a eksportując dane w postaci extractów możemy je załadować bezpośrednio do Tableau.
Tableau nie może też nam służyć jako narzędzie do zbierania danych. Jeżeli potrzebujemy zebrać informacje od użytkowników – np. w postaci uzupełnienia forecastu – Tableau nam nie pomoże, a Excel – owszem. Zwłaszcza w połączeniu z Sharepoint, który ułatwia dzielenie się i wspólną pracę nad plikami.
Werdykt? Tableau + Excel
Tableau i Excel to bardziej drużyna niż rywale. Excel to notatnik analityka, narzędzie idealne do ad-hocowych analiz i obliczeń. Jest prosty, szybki, łatwy do nauki. Tableau z kolei to najwyższa półka wizualnej analityki danych. Chcąc osiągnąć najlepszą wydajność i efektywność procesu analitycznego nie można pominąć finalnego etapu przedstawienia wyników analiz. Bez tego tracimy wartość wykonanej pracy. Tableau jest narzędziem stworzonym dokładnie w tym celu.
Mateusz Karmalski Tableau Author
